روند تغییرات درآمدهای دولت در دو بخش نفت و مالیات مبین این نکته است که برخلاف درآمدهای نفتی که با افت و خیزهای مهمی در سال های 89 تا 94 روبرو بوده، روند درآمدهای مالیاتی دولت به صورت منظم افزایش یافته است. درآمدهای مالیاتی دولت در فاصله سال های 89 تا 94 رقمی معادل 90 درصد رشد را تجربه کرده در حالیکه این تغییرات برای نفت 30 درصد هم نیست. به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی اگزیم نیوز این تغییرات در سال های مورد بررسی با نوساناتی نیز روبرو بوده به طوریکه در فاصله سال های 90 تا 92 کاهش یافته و این موضوع به دلیل آسیب های ناشی از افت قیمت نفت و تحریم بوده است.

بررسی ها نشان می دهند از ژوئن 2014 تاکنون قیمت نفت بدون درنظر گرفتن نوسانات آن با 65 درصد افت روبرو شده است که این مسأله بر بودجه های عمرانی دولت اثرات مخربی را بر جای گذاشته است. در این میان اما دولت با اتکا به ظرفیت های مالیاتی کاهش شدید درآمدهای خود را جبران کرده البته از دیدگاه نظری موفقیتی قابل توجه برای دولت به حساب می آید با این حال دو موضوع از بعد عملیاتی باید مورد بررسی قرار گیرد. نخست آن که افزایش درآمدهای مالیاتی در شرایطی که کشور با وضعیت رکودی روبرو است چه اثراتی را با خود به همراه خواهد داشت و دوم این که آیا سیستم مالیات ستانی دولت ظرفیت های لازم را برای عبور از نفت در بر دارد یا خیر؟

در پاسخ به سوال اول باید گفت دولت ها با استفاده از اهرم های مالیاتی در شرایط رکودی سیاست های مالی مناسبی را برای خروج از این بحران ها اتخاذ می کنند که به گسترش رونق و یا کاهش رکود کمک شایانی می کند اما در کشور ما این ابزار نه به منظور عبور از رکود بلکه به منظور تأمین درآمدهای دولت در پیش گرفته شده و با توجه به این که نگاه مالیاتی دولت ها نگاهی مبتنی بر اصول و قواعد اقتصادی نبوده این سیاست کمکی به حل چالش های تولید نکرده است و حتی وضعیت تولید را بدتر کرده.

در این راستا باید گفت با توجه به این که بار مالیات بر دوش بخش شناسنامه دار اقتصاد ملی است این بخش به خصوص تولیدکنندگان آسیب های بیشتری را متحمل شده اند و بعضا تولید تعطیل و سفته بازی و واردات رونق یافته است. به این ترتیب باید گفت سیاست های مالیاتی در ایران به تقویت قاچاق و اقتصاد زیرزمین منجر شده است. در این بین اشاره به کاهش درآمدهای نفتی نیز الزامی است. با افت شدید قیمت نفت درآمدهای این حوزه به شدت کاهش یافته است و این مسأله به کاهش پردخت های عمرانی دولت منجر شده است و درآمدهای ناشی از مالیات نیز توان اثرگذاری بر بازگشت این پروژه ها را ندارد.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی اگزیم نیوز پرداخت های عمرانی کشور در فاصله 6 سال گذشته تنها دو تریلیون تومان رشد کرده و به 24 هزار میلیارد تومان رسیده است. به این ترتیب دریافت مالیات به مصرف بخش جاری رسیده و باعث رونق شدید در این بخش شده به طوریکه پرداخت های جاری دولت از 65 تریلیون تومان به 160 تریلیون تومان رسیده است. بر این اساس باید گفت سیاست مالیات به جای نفت نه تنها تأٍیری مهم بر بخش واقعی اقتصاد ندارد که حتی با فشاری که بر بخش تولید شور وارد می کند به تشدید رکود منتهی خواهد شد.