کشور ارمنستان از اواسط سال ٢٠٠٩ واردات گاز از ایران را آغاز کرده است و گاز وارداتی از ایران به مصرف داخلی ارمنستان نمی‌رسد بلکه تبدیل به برق شده و بیشتر آن به خود ایران برگشت داده می‌شود. پیش از این خطوط انتقال برق بین دو کشور تنها 300 مگاوات ظرفیت داشت، به همین جهت از سه سال گذشته موضوع خط سوم انتقال برق میان ایران و ارمنستان مطرح شده بود.

کارشناس بخش مدیریت امور بین‌الملل بانک توسعه صادرات ایران نیز در حوزه این طرح به خبرنگار اگزیم نیوز گفت: یک شرکت پیمان کاری ایرانی در ارمنستان مستقر شده است و مراحل ابتدایی خط انتقال سوم برق توسط این شرکت پیمان کاری ایرانی در حال انجام است.

محمد محمدی قمی، افزود: طرح احداث این خط حداکثر تا 24 ماه آینده به بهره برداری خواهد رسید.

وی در ادامه گفت: براساس قراداد منعقد شده طرح، بانک توسعه صادرات از منابع حاصل از صادرات خود به ارمنستان طرح احداث خط را تامین مالی می نماید و بعد از زمان بهره برداری طرف قرارداد ارمنی که تلویحاً وزارت انرژی ارمنستان می باشد، متعهد به بازپرداخت رقم توافقی بصورت اقساطی خواهد بود.

کارشناس امور بین الملل بانک توسعه صادرات افزود: در صورت بروز مشکل یا نیاز به اصلاح متن قرارداد در مواردی مانند تمدید زمان تکمیل پروژه مذاکرات جدیدی برگزار خواهد شد و لذا روند مذاکره و مکاتبات مربوطه تا زمان بهره برداری از خط سوم انتقال برق در جریان است.

محمدی قمی با ابراز امیدواری از آغاز فصل نوین همکاری های بین المللی در پساتحریم گفت: برنامه های زیادی برای دوران پیش رو در بانک توسعه صادرات در دست بررسی است و در همین مدت کوتاه پس از لغو تحریم نیز اقداماتی صورت گرفته است؛ خط اعتباری میان بانک ملت ارمنستان و بانک توسعه صادرات که در 17 بهمن ماه به امضا رسید از جمله این اقدامات بوده است.

وی  از قراردادهای جدید بین المللی بانک توسعه صادرات با روسیه و سایر کشورها در آینده نزدیک خبر داد و گفت: یکی از بحث های جدیدی که در بانک مطرح است حول محور انتقال برق به کشورهای یوروآسیایی با تعرفه نزدیک به صفر قرار دارد که جزئیات آن به زودی اعلام می گردد.

کریدور بین المللی شمال - جنوب

کریدور بین المللی شمال - جنوب یک نظام ارتباطی چند بعدی است که اقیانوس هند و خلیج فارس را از راه ایران به دریای خرز و از آنجا به روسیه و شمال اروپا متصل می کند. بخش مهمی از کریدور بین المللی شمال - جنوب از خاک ایران می گذرد و درحال حاضر مهمترین و مناسبترین حلقه ترانزیت کالا میان آسیا و اروپا همین کریدور بین المللی می باشد.

مزیت های تجاری متقابل ایران و ارمنستان

جمهوری ارمنستان به عنوان تنها عضو اتحادیه اقتصادی اورآسیا که با ایران مرز خاکی دارد، می‌تواند به دروازه ورودی کالاهای ایرانی به آن اتحادیه تبدیل شود و این امکان وجود دارد که تولید کنندگان ایرانی، بخشی از چرخه تولید محصولات خود را در ارمنستان انجام داده و با این کار، امکان توزیع در اتحادیه اقتصادی اورآسیا و همچنین اتحادیه اروپا را به دست آورند لذا با توجه به شناخت خوب بازرگانان ارمنی از بازار اتحادیه اقتصادی اورآسیا و به ویژه روسیه،  این بازرگانان می‌توانند به عنوان مکمل تولیدکنندگان ایرانی برای توزیع کالاهای آنها در اتحادیه اقتصادی اورآسیا عمل نمایند.

تاریخچه واردات گاز ارمنستان

کشور ارمنستان از اواسط سال ٢٠٠٩ واردات گاز از ایران را آغاز کرده و خط لوله انتقال گاز بین دو کشور نیز در سال 2007 راه‌اندازی شده است.

توجه به این نکته دارای اهمیت است که گاز وارداتی از ایران به مصرف داخلی ارمنستان نمی‌رسد بلکه تبدیل به برق شده و بیشتر آن به خود ایران برگشت داده می‌شود؛ لذا براساس قرارد بین دو کشور به ازای یک متر مکعب گاز دریافتی از ایران 3 کیلووات ساعت به این کشور برق صادر می گردد. در سال 2014 ارمنستان 383 میلیون متر مکعب گاز از ایران وارد کرد که قیمت آن 189 دلار به ازای هزار متر مکعب بود.

ارمنستان همچنین سالانه حدود دو میلیارد مترمکعب گاز روسیه را از طریق خاک گرجستان دریافت می کند. این کشور ذخایر هیدروکربنی اندکی دارد و برای تامین انرژی مورد نیاز خود، به واردات سوخت نیازمند است و با توجه به اختلافهای سیاسی با آذربایجان، همسایه نفتخیز شرقی و ترکیه، همسایه غربی ارمنستان، ایروان نیازهای انرژی خود را از ایران و گرجستان تامین می کند.

تاریخچه احداث خط سوم انتقال برق میان ایران و ارمنستان

به گفته ی آنانیان مدیرعامل شرکت هایون ارمنستان، پیش از این خطوط انتقال برق بین دو کشور تنها 300 مگاوات ظرفیت داشت، به همین جهت از سه سال گذشته موضوع خط سوم انتقال برق میان ایران و ارمنستان مطرح شده بود.

به گفته ی وزیر انرژی ارمنستان احداث خط سوم انتقال برق میان ایران و ارمنستان سبب می شود که حجم مبادلات کنونی میان تهران و ایروان به پنج برابر سطح کنونی افزایش یابد.

پس از حل مشکلات تامین اعتباری طرح مذکور، قرارداد احداث خط لوله سوم انتقال برق دو مداره ٤٠٠ کیلو ولتی میان ایران و ارمنستان و توسط بانک توسعه صادرات ایران و شرکت هایون ارمنستان امضا شد.

براساس این قرارداد که علی صالح آبادی مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران و آنانیان مدیرعامل شرکت هایون آن را امضا کرده اند، بانک توسعه صادرات ایران 83 میلیون یورو از 107 میلیون و 900 هزار یوروی هزینه احداث این خط را برعهده می گیرد تا این پروژه طی 18 ماه آینده برای تبادل برق بین ایران و ارمنستان به بهره برداری برسد.

به گفته ی صالح آبادی، با بهره برداری از پروژه خط انتقال برق از ایران به ارمنستان مناسبات تجاری دو کشور استحکام می یابد و گرجستان نیز می تواند از این خط برای تبادل برق بین سه کشور منطقه استفاده کند لذا با بهره برداری از این خط شبکه برق ایران از طریق ارمنستان و گرجستان به خطوط برق ترکیه نیز وصل می شود.

وزیر انرژی و منابع طبیعی ارمنستان پیش بینی کرده است که پروژه احداث خط سوم انتقال برق دو مداره ٤٠٠ کیلو ولتی میان ایران و ارمنستان در سال ٢٠١٨ میلادی به پایان برسد.