قانون کپی‌رایت
حق نشر، حق تکثیر یا کپی‌رایت (Copyright) مجموعه‌ای از حقوق انحصاری است که به ناشر یا پدیدآورنده یک اثر منحصربه‌فرد تعلق می‌گیرد و حقوقی از قبیل نشر، تکثیر و الگوبرداری از اثر را شامل می‌شود. دو کنوانسیون مهم بین‌المللی در زمینه حق نشر وجود دارند، کنوانسیون برن برای حمایت از آثار ادبی و هنری و کنوانسیون جهانی حق‌نشر (Universal Copyright Convention). اما ایران تا امروز در هیچ‌یک از این کنوانسیون‌ها حضور ندارد و درواقع خود را به رعایت قانون کپی‌رایت ملزم نمی‌داند.
نبود مرکزی قانونی جهت حمایت از ایده‌ها یکی از آسیب‌های حوزه تجارت الکترونیکی است. باید بتوان ایده‌های نوین را ثبت کرد و کپی‌رایت آن را برای صاحبان ایده محفوظ نگاه داشت. این خلاء قانونی فرصت‌های کم‌نظیری از کسب‌وکار را در بین کارآفرینان از بین برده است. شاید در نگاه اول نبود قانون کپی رایت به نفع مصرف‌کننده باشد، اینکه به راحتی پکیج نصب ویندوز را کپی کنیم و یا از کپی سی‌دی یا فیلم یک هنرمند و یا خواننده لذت ببریم، اما در مقیاس کلان اقتصادی دود آن به چشم کارآفرین و تولیدکننده داخلی خواهد رفت.
یکی از اشتباهات رایج در حوزه قوانین کپی‌رایت نگرش غیربومی به این نوع قوانین است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند کپی‌رایت صرفاً از قاچاق و تکثیر محصولات تولید خارج از کشور ممانعت می‌کند، در حالی که این مسئله تا حد زیادی به شرکت‌های داخلی نیز ضربه می‌زند. این موضوع مدت‌هاست زمینه دلسردی بازی‌سازان داخلی را فراهم و مثل یک مانع ناپیدا، مسیر رشد و توسعه صنعت بازی‌سازی بومی را مسدود کرده است.
بی‌میلی شرکت‌های خارجی به ارائه نرم‌فزارهایشان
عدم رعایت کپی‌رایت مانع از حضور پررنگ شرکت‌های معتبر خارجی در ایران نیز می‌شود و آنها تمایلی به ارائه نرم‌افزارهای خود به صورت رسمی در کشور ما ندارند؛ از طرف دیگر این موضوع مشکلاتی برای تولیدکنندگان داخلی نرم‌افزار، بازی‌های رایانه‌ای و دیگر محصولات حوزه فناوری اطلاعات هنگام صادرات ایجاد می‌کند و آنها خود را از پیش شکست‌خورده می‌دانند و یا خطر ورود و سرمایه‌گذاری در این حوزه را نمی‌پذیرند. بنابراین حتی اگر صلاحیت لازم برای تولید و نشر محصولات نرم‌افزاری را داشته باشند، به دلیل ارائه محصولات مشابه خارجی با قیمت بسیار پایین‌تر، آنها قادر به ارائه خدمات و محصولات خود نخواهند بود.
در کشور ما اگر کسی نرم‌افزار یک شرکت را کپی کند، می‌توان به دادگاه شکایت کرد؛ درصورتی که اگر یک شرکت خارجی نرم‌افزار ما را کپی کند، نمی‌توانیم معترض شویم، همان‌طور که ما نرم‌افزارهای خارجی را کپی می‌کنیم و آنها نمی‌توانند از ما شکایت کنند، چون ما جزو تعهد جهانی این موضوع نیستیم و به همین دلیل نرم‌افزارهای ما امنیت ندارد.
کپی‌رایت و تاثیر آن بر تولید بازی‌های داخلی
با رشد در زمینه تولید بازی‌های رایانه‌ای، اهمیت رعایت کپی رایت باز هم خود را نشان داده است. کارشناسان حوزه بازی‌های رایانه‌ای معتقدند تولید و توزیع بازی‌های رایانه‌ای در این شرایط عملا توجیه اقتصادی برای شرکت‌های ناشر ندارد. بازی‌های خارجی با بهترین کیفیت با نازل‌ترین قیمت در بازار توزیع می‌شود اما بازی‌های ایرانی با توجه به عدم رعایت کپی‌رایت عملا قدرت رقابت با بازی‌های خارجی را نخواهند داشت و در نتیجه ساخت و تولید و تکثیر و توزیع آن توجیهی نداشته و تولیدکننده ایرانی از پیش شکست‌خورده است.
همچنین با رشد صنعت بازی‌های موبایلی در جهان و رشد دستگاه‌های همراه هوشمند در کشور، صنعت بازی‌های رایانه‌ای ایران هم به سمت بازی‌های موبایل گرایش پیدا کرده است. در حال حاضر درصد بالایی از تولیدات ما روی موبایل است. در موبایل به دلیل اینکه استورها یا فروشگاه‌های موبایل داخلی مثل کافه‌بازار و مایکت و ایران‌اپ خودشان کپی‌رایت را رعایت می‌کنند و بازی‌های خارجی به صورت قانونی و با رقم‌های بین‌المللی در این مارکت‌ها عرضه می‌شوند، رقابت برای بازی‌سازهای ایرانی وضعیت بهتری دارد.
بنابراین اگرچه تا زمانی که ایران در زمینه‌های مختلف تولیدکننده نبود، از لحاظ داخلی مشکلی برای عدم رعایت کپی‌رایت وجود نداشت، هرچند که این موضوع ممکن بود خشم تولیدکنندگان جهانی را در پی داشته باشد که شاهد بودند عده زیادی محصولاتشان را با دور زدن قانون حق‌نشر و بدون پرداخت هزینه اثر دریافت می‌کنند، اما اکنون که در حوزه‌های مختلف و خصوصاً نرم‌افزار و بازی‌های کامپیوتری تولیدکننده نسبتاً قوی به شمار می‌رویم، عدم رعایت این قانون گریبان خودمان را نیز گرفته است.
نظر شما